Selim Işık ile Gitar Dersleri

1.      Iron Maiden -Wasted Years

Donanım:  Şarkının ilk bölümüne denir. Bu bölümde şarkının hangi anahtarla yazıldığı, hangi tonda yazıldığı ve hangi ritimle çalınacağı belli olur. Çalgının ses aralığına göre anahtar değişir, örneğin; Bas çalgılar için F anahtarı kullanılmaktadır. Bu anahtarda sol anahtarında öğrendiğimiz nota sistemi kullanılmaz.

Arızalar (Değiştirici işaretler) : Donanımdaki gibi diyez bemol ve natürel işaretlerine arıza denmektedir. Kısaca Diyez önüne geldiği notayı 1 perde tizleştirir. Şarkımızda ölçü başına konulmuş olan F# arızası şarkının tümünde geçerlidir, yani bütün F notaları arızalı çalınacak demektir.

E minör: Eğer gitar çalıyorsanız karşınıza en çok çıkacak ton (gam) E minör olacaktır. Şarkımızda da göreceğiniz gibi Ana sesimiz E olmak kaydı ile tek farklı notamız F# dir. Tabiki gitara yeni başlamışsanız ve hemen bir iki şarkı çalma peşindeyseniz bu yazdıklarımın sizin için çok anlamı olmayacaktır, olsun bu normaldir ama dönüp dolaşıp sıfırdan alanlar bu yazdıklarımı elbette daha dikkatli okuyacaklardır.

An kara – Kara man – Gelibolu: Pena vuruşlarında çok zorlanacağımızı söylemiştim, işte o zincirleri kırabileceğimiz bir çalışma. Öncelikle Ankara ve Karaman’ı yaparak işe başlayıp sonra Gelibolu’yu ekleyiniz.

3. The Cranberries - Zombie

Akor:  İki ve daha fazla farklı sesin aynı anda tınlatılmasına akor denir. En sık kullandığımız akorlardan bir kaçını bu şarkımızda göreceğiz. Akor geçiş çalışmalarını bu tarz parçaları çalarak geliştirebiliriz ama unutmayınız; temiz akor basmak çok tekrar gerektirir.

Bağlı Nota: Daha önce öğrendiğimiz nota değerlerini birbirine bağlayarak çok farklı ritmik cümleler elde edebiliriz, bu şarkımızda bir kaçını çalışarak bağı nasıl yapabileceğimizi göreceğiz.

4.      Bob Dylan (Guns’N Roses) - Knocking Heavens Door

 Akor gösterim şablonu: Bu şarkıda, şablonları nasıl okuyacağımızı öğreneceğiz.

Kurucu Akorlar: (1-4-5 Akorları)  Müzikte en sık kullanılan ve insan kulağına en hoş gelen akor yapılarından ilkini göreceğiz.

5. Black Sabbath – Iron Man

Power Chord: (5’li akor) Rock ve metal müziğin vazgeçilmez akorlarını, bu tarzın ilk örneklerinden biriyle öğreneceğiz.

Stacatto: Notaları keserek çaldığımızda kullandığımız bu müzikal işaret, notanın altına yapılır.

Bm Gamı: Daha önce gördüğümüz E minör gamı 1 diyez alıyordu, şimdi göreceğimiz B minör gamı ise 2 diyez alan bir gam. İlk gamda sadece F# vardı, şimdi ise F# ve C# aldığına dikkat ediniz.

 6. Judas Priest – Breaking the Law

A minör: Hiç arıza almayan gamımızdır. Klavye üzerinde sıkça çalışmamız gerekmektedir. A minöre hâkim olmadan, diğer gamlara hâkim olmamız çok zor olacaktır.

Senkop: Müzikte; yerdeki vuruşlar güçlü, havadaki vuruşlar güçsüzdür. Pena olarak da; yer vuruşları üstten, hava vuruşları alttan gelir. Şarkının 2. ölçüsünde yerde gelen nota, bağlandığı için vurulmaz; peşinden gelen havadaki nota (alt vuruş) yapılır ve bu duruma senkop denir. Yani; güçlü notanın vurulmadan geçilip, güçsüz notanın vurulmasına, senkop denir.

Es (Sus): Müzikteki, sessiz kaldığımız bölümlere; es ya da sus deriz. Notalar gibi, şekilleri sayesinde değerleri anlaşılır.

Eksik Ölçü: 4/4 lük bir eserin, her ölçüsündeki nota değerleri toplandığında; 4 vuruş olmalıdır.  Parçamızın ilk ölçüsünde gördüğünüz gibi, ölçü tek bir 8’lik nota ile başlıyor. Buna; “eksik ölçü”, denilir. Burada en çok dikkat edeceğimiz şey; nota değeri ile pena vuruşu ilişkisidir. Havada gelen 8’lik notaların alt vuruşla yapıldığına dikkat ediniz ve bunu yapmak için çok mücadele vermeniz gerektiğini unutmayınız.

P.M (Palm muting) : Heavy Metal müziğinin olmazsa olmaz tekniklerinden birini öğrenmek için en ideal şarkılardan biri Enter Sandman’dir. Rock ve metal ritimlerinde genelde, 8’lik notalar üst vuruşla yapılır.

 Vibrato: Teli titretme olarak adlandırabileceğimiz bu teknik, sese hareket verir ve canlılık katar. Birçok gitarist farkında bile olmadan yapar bu tekniği.

 Heavy metal notası: 5’li akorları görmüştük. E bastığımızda, bir altta E notasının 5. sesi olan B notasını basarsak; 5’li bir akor elde ediyorduk. İşte bu 5. sesi yarım ses pesleştirirsek, yani bemol koyarsak; eksik 5’li (-5) dediğimiz bir ses aralığı elde ederiz. Bu aralık, korku ve gerilim hissi verdiği için heavy metalde çok kullanılan bir aralıktır. Birçok heavy parçada da karşınıza çıkacaktır.

Hammer on & Pull of: Legato tekniklerinden biri olan çekiçleme(Hammer) tekniği; kalın notaya pena vuruşu yaptıktan sonra, ince notaya parmağımızı sertçe çarparak yapılır. Pull of ise çekme tekniğidir ve ince notadan kalın notaya yapılır.

Ters beşli: Örnek şarkımızın ilk akoru E ve A seslerinden oluşmakta. Nota sırası A ve E olsaydı; 5’li akor diyecektik ama bunun gibi beşli akor seslerinin ters basılmasına, ters beşli diyeceğiz.

Pentatonik Gam:  Rock ve Blues müziğinde en sık kullandığımız gamlardan biridir. Bu şarkımızın da ana yapısı Em pentatonik gamının üzerine kurulmuştur. Hatırlarsanız, Em gamını görmüştük, 7 sesli bir gamdı. Şimdi, Em pentatonik gamını yazacağım ve sizden iki gamı karşılaştırarak pentatoniğin nasıl bir yapısı olduğunu keşfetmenizi isteyeceğim.

Ritim figürleri: Rock ve Metal müzik rifflerden ve ritim figürlerinden oluşmaktadır. Kulakta kalıcı figürler, şarkının başarısını büyük ölçüde etkilemektedir. Şarkımızdaki ana figür, 40 yıldır dinlenmekte ve sevilmektedir. Şarkıları, figürler halinde kafamızda tutarsak, parça gidişatını daha iyi hatırlarız.

Trafik: Şarkı ilerleyişine, trafik deriz. Figürleri isimlendirip, defaları hatırlamamız, trafiği hızla çözmemizde çok önemli rol oynar.  Aynı zamanda, tekrar yazmaktan bizi kurtaran bir yoldur. 10. ölçüden sonra fig.2 nin geldiğini yazmam yeterlidir.

Bu rifften asıl öğreneceğimiz şey; basit yapıların daha akılda kalıcı olduğudur, yani; müzikteki melodik ve ritmik basitlik, şarkının kötü olduğu anlamına gelmez. Tam tersi de geçerlidir; şarkı ne kadar karmaşıksa o kadar güzel olduğu anlamına da gelmez. Günümüz müziği giderek hızlanıp, karmaşıklaşırken, ruhunu ve enerjisini kaybetmeye başlamıştır. Melodik ve ritmik figürler azalmış; çoğunlukla, akorların üzerine standart ritimlerle yazılan şarkılar yapılmaya başlanmıştır.

 Elbette yeni yapılan ve güzel olan eserler de vardır ama bu kitapta göreceğiniz gibi, göstereceğim şarkıların tamamına yakını 1990 yılı ve öncesine aittir.

Arpej çalışmaya başlamışken, rock müziğin en bilindik şarkılarından Don’t Cry’ın arpejini es geçmek olmaz.

Gamlar ve Akorlar: Şarkımızın gamı ile, kullandığımız akorlar elbette ilişkilidir. Örneğin: A minör gamında sıklıkla kullanılan akorlara ve içindeki seslere bakarsak, gamla aynı sesleri barındırdığını görürüz. Şarkımızda; Am(A-C-E)- Dm(D-F-A)- G(G-B-D)- C(C-E-G) akorları kullanılmış. İçlerindeki seslerin toplamına baktığımızda; A-B-C-D-E-F-G sesleri çıkmaktadır.

Farklı akortlar: Bildiğiniz gibi, gitarımız E-A-D-G-B-E seslerine akortlanmaktadır ama bu kanun değildir, değişebilir. Örneğin, şarkımızda olduğu gibi bütün teller yarım ses pes akortlanabilir. Bu akorta Eb ya da D# akort denilir. Eb-Ab-Db-Gb-Bb-Eb. Bunun sebebi genelde, vokalin ses aralığı ile alakalıdır. Eğer, E akort şarkıcıyı biraz zorlarsa, riffleri değiştirmek yerine akordu pesleştiririz.

Beste yapmak:  Uzun süre müzikle uğraştıysanız ve artık kendi bestelerinizi yapmak istiyorsanız; karışık armoniler kullanmaya, yeni bir şeyler bulmaya çalışırsınız. Basit 3-4 akor kullanıp şarkı yapmayı kendinize yediremezsiniz. J Oysaki genelde, dünyaca ünlü şarkıların hemen hepsi, basit 3-4 akorlu armonilerle yazılmış şarkılardır. Asıl önemli olan; o akorları nasıl işlediğimiz ve nasıl melodiler bulduğumuzdur. Buradan, basit şeyler yapın mesajını çıkartmayın. Sadece; “basit olan, aynı zamanda kötüdür” ön yargısını kafanızdan uzaklaştırın. Bilhassa eser üretirken, basitten başlayın ve öğrendikçe, bilinçli olarak daha karmaşık eserler yapmaya çalışın.

Kurucu akorları daha önce görmüştük. Gamın 1. 4. ve 5. akorları kurucu akorlarımızdı ve birçok Rock n roll, Blues, Pop ve Rock şarkısı bu kalıpla yapılmıştı. Şimdi bu kalıpla, bir örnek daha yapacağız.

Blues Bend: Sıkça kullanılan bend hareketlerindendir. Pentatonik gamı dümdüz çalarsak, eski Çin gamları gibi tınlar. Ne zaman ki teknik uygulamaya başlarız, birden; Blues’a ve Rock’a döner.

Kromatik geçişler: 1 perde (yarım ses) değişimlerine, kromatik geçişler denir. Özellikle Rock ve Heavy tarzlarda sıkça kullanılan yapılardır. Hemen, kromatik çalışı geliştirmek için bir egzersiz veriyorum. Egzersizleri sıklıkla yapınız, metronomsuz çalışmayınız.

Pena vuruşlarında, alternatif penalama sisteminin dışında da pena vuruşları olabilir. Bu şarkıda da, 2. ölçüdeki 16’lık esten sonra; alt pena vuruşu gelmesi gerekirken, üst gelmiştir. Bu, tamamen licki yazan kişiden kaynaklıdır. Böyle besteleyip çaldığı için, ben de size bu şekilde göstereceğim. Bazen, kural dışı şeylerle karşılaşacağımızı da görmüş olacağız. Daha önce gördüğümüz 1 – 4 – 5 kalıbı gibi 1 – 4 – 7 kalıbını da bu şarkıda görmüş olacağız.

Down Stroke: (Üst vuruş)  Kromatik geçişlerden bahsetmişken, tamamen bu mantıkla yazılmış bir eser olan Master Of Puppets’ı anlatmamak olmaz. Oldukça seri ve zor bir şarkı olan Master’da ustalaşmak J ve üst vuruşları sürekli yapacak kadar güçlenmek, çok çalışma ve zaman isteyecektir. Şarkının tamamını çalmak ise ciddi enerji ve kondüsyon gerektirmektedir.

Daha önce, basit besteler, basit melodiler bulmak ve bunların üzerinde de tıpkı karmaşık şeyler kadar çalışmak gerektiğini söylemiştim. Şimdiki figürümüz, dünyanın en çok bilinen, bir o kadar da basit olan figürlerinden birisi. Zaten, Master of Puppets çalıştıktan sonra, bizim için oldukça çerez bir çalışma olacak.

Transpoze: Bir şarkıyı, başka tonlara çekmeye, Transpoze denir. Genelde, şarkıyı söyleyen kişinin ses aralığına göre ton değiştirilir. Örneğin bir kadın şarkısını, erkek söylemeye kalkarsa, yüksek ihtimalle tonumuzu değiştirmek zorunda kalırız. Çünkü, erkek ve kadın arasında ortalama 4-5 ses fark olur. Şu an şarkımızın tonu Cm ve diyelim ki şarkıyı söylerken pes kalıyoruz. O zaman, biraz daha tiz çalmamız gerek. Örneğin, Dm olabilir.

Modülasyon: Şarkı içindeki ton değişimine denir. Fade to Black; B natürel minör başlıyor. Solo bu gamda atılırken, solonun sonu A minöre modülasyon oluyor.  Beşinci ölçünün başına dikkat ederseniz, arızaların natürele döndüğünü görürsünüz.

Harmonik minör: Am ve Bm gamını daha önce öğrenmiştik. Şimdi, türeme bir gam olan harmonik minör gamını öğreneceğiz. Formülü basittir. Natürel minör gamın 7. yani son sesine # koyarsak, harmonik minör elde ederiz. Şarkımızın beşinci ölçüsüne dikkat ediniz.

Pena ve parmak çalımını birleştirmek: (Chicken picking)  Sağ elimizin parmak isimleri, başparmaktan başlayarak; P-İ-M-A-X’tir. Bazı durumlarda, penayı elimizden bırakmadan, parmaklarımızı kullanmamız gerekebilir. Şarkımızda da bu tarz bir çalım yapacağız.

Selim Işık Düzenlemesi

Riff müzikleri: Özellikle, hard rock ve heavy metal riff müzikleridir. Ritim figürleri bir araya gelerek, bu tarz müzikleri oluşturur. Çok akılda kalıcı birkaç örnek yapalım.

Çoklu Dolap: Hatırlarsanız, daha önce dolap görmüştük; ikinci tekrarda son ölçü atlanıp, diğer ölçüye geçiliyordu. Bu örnekte ise farklı bir dolap şeklini göreceğiz. Örnekte, ilk riffin son ölçüsü 3 kere çalınırken, 4. tekrarda diğer ölçüye geçiliyor.

? Şarkıda, daha önce gördüğümüz başka neler var, düşününüz.

Phrygian gamı (Kürdi):  Natürel minör gamının 2. sesi bemol alırsa; Phrygian gamı elde edilir. Türk müziğinde sıkça kullanılan bu gam, bazı rock şarkılarında da karşımıza çıkabilir.

6 / 8 Ritim: Basit matematikle; altı tane 8’lik nota, yani toplamda 3 vuruş yapan bir ritim olsa da; 3/4' lükten farklı olarak 8’likler, üçerli gruplar halinde toplanır. Ritmik olarak, üçleme gibi düşünülebilir.

Blues akorları: Şarkı içinde kullanılan akorlar ve ritmik yapı (shuffle), blues ve türevlerinde sıkça kullanılır. Bu tarz şarkıları güzel çalabilmek için, sağ el bileğinin iyice hassaslaşmış olması gerekir.

Metronom kullanmak: Sıradaki şarkımız olan Holy Wars da, Master of Puppets gibi bir başyapıt. Karşımızda, türünün en iyilerinden olduğu gibi, temiz çalması da son derece zor olan bir şarkı var. Şarkıda, şu ana kadar gördüğümüz kromatik geçişler, p.m, seri çalım, seri taramalar ve üçlemeler mevcut. Ayrıca, baştaki eksik ölçüyü mutlaka metronomla çalışmak icab eder. Her zamanki gibi yavaştan başlayın, eliniz ve kulağınız alıştıkça hızlandırın. Hata yapmaya başladığınız seviyeden geriye dönün. Örneğin 140 bpmde hata yapmaya başladıysanız, 130 lara geri dönün. Bir süre bu metronomda çalın.

Nota değeri - pena vuruşu ilişkisi: Daha önce, nota değeri - pena vuruşu ilişkisine girmiştik. Şimdi onu bir adım daha ileriye taşıyacağız. Pena vuruşu; yeni başlayanların hiç dikkat etmediği ve ileride büyük sorunlar yaşayıp, sıfırdan tekrar etmek zorunda kaldığı önemli konuların başında gelir. Genel bir şablon hazırlayacağım.  Bazı istisnaların dışında hemen her zaman, bu nota değerlerinde, bu pena vuruşları yapılır.

Çok sesli melodiler: Iron maiden, gitar melodilerinde çok sesliliği benimsemiş ve bunu sıklıkla kullanmış bir gruptur. Bir önceki konumuzda gam – akor ilişkisine bakmıştık. Konuya dikkat ettiyseniz; bir akoru kurarken, 1. sesi belirledikten sonra o sesin 3. sesini ve 5. sesini alarak akoru oluşturuyorduk. Melodi çalarken de çok sesli bir müzik oluşturmak istiyorsak, genelde akor kurarken yaptığımız işlemi aynen tekrarlarız. Örneğin, ana melodi E çalıyorsa; ikinci gitar G (3. ses) ya da B (5.ses) veya üç gitar çalıyorsak 3 sesi birden basabiliriz. Bu konudaki en önemli şeylerden biri ise, gamın dışında bir ses basamayacağımızdır. Örneğin, gamımız Em ise; F notası # almaktadır. Birinci gitar F# basarken, düz mantık biri; 3’lüsü olarak A#, 5’lisi olarak da C# basılması gerektiğini düşünebilir, oysaki; Em gamında ne A# ne de F# vardır. O zaman; F# 3’lüsü A, 5’lisi ise C olur.  Zaten, şimdiki şarkımıza dikkat ederseniz, bu kuralları net bir şekilde görürsünüz.

Penalama ile ilgili: İntrodaki riffi; istersek ilk iki ölçüde gösterdiğim gibi sadece üst vuruşla, istersek de 3. ve 4. ölçüde gösterdiğim alternatif penalama ile çalabiliriz. Ben, alternatif penalamayı tercih ederim.

Bas Düşmek: Parmakla çalmaya, daha önce çalıştığımız şarkılarda başlamıştık. Yine, parmakla çalacağımız bir şarkı yapacağız. Bu şarkıda, çalan arkadaşlarımızın birçoğunun dikkat etmediği güzel bir oyun var.

Bas notalarına dikkat ederseniz, daha önce gördüğümüz kromatik geçiş kullanılmış. Yani, efsane intronun temel fikri o kadar basittir ki; farkına varan insanı şaşırtır. Bas notaları A ile başlıyor, sırası ile: Ab(G#) – G – Gb(F#) F ile sonuca bağlıyor. Buna aynı zamanda bas düşmek denir ve bu oyun karşınıza farklı şarkılarda çıkmaya devam edecektir.

Akorlarda bas notasının gösterimi: Genelde, Em basarsak; en kalın notanın E olmasına dikkat ederiz ama basta, akorun içindeki diğer seslerden biri de basılabilir. Örneğin; basta G# basabiliriz, bunu yazarken de okuyacak insana bir uyarı olarak belirtir; E/G# şeklinde yazarız.  İlla akorun içindeki sesler olması da şart değildir, herhangi bir notayı da kullanabiliriz. Örneğin; basta A basarsak, E/A yazabiliriz.

Cover Yapmak Hakkında: ‘Cover’ ve ‘Yorumlamak’ genelde karıştırılır. Örneğin; bir sanat müziği eserini alıp aynı şekilde icra etmek, yorumlamak olur ama bu eseri alıp; rock, jazz vs formatları ile icra etmek, cover olur. Yani, icra edeceğiniz şarkılarda ciddi tarz ve ritmik değişiklikler yapmaya, cover denir. Tabi artık aynısını çalsak da, bambaşka bir forma çevirsek de hepsine, ağız alışkanlığı yüzünden, cover deniliyor.

 6/8 lik olan bu şarkıyı, farklı bir bakış açısı kazanmanız için 4/4 lük yazdım. Bunu yapabilmek için 3’lü grupları 3’leme şeklinde yazmam gerekti. Şarkıdaki pena vuruşları başta çok zor gelecektir, ısrarla düzgün yapmaya çalışınız.

Umarım sizin için hazırladığım bu coverı keyifle çalmışsınızdır. Dikkat ettiyseniz, armoni yine; 1 – 4 – 5 harmonik minör kalıbı.  Bu kalıpta insan kulağına hoş gelen evrensel bir lezzet vardır. Bu sebeple; popüler olup, dinlenen birçok şarkı bu kalıpla yapılmıştır. Mühim olan, şarkıda kaç akor olduğu değil; şarkının melodisinin, düzenlemesinin ve icrasının iyi olmasıdır.  Siz de öğrendiğiniz bu kalıpları kullanarak, yeni melodiler bulmaya çalışın. Böylelikle beste yapma konusunda yetkin bir hale gelebilir ve kalıcı bir şeyler üretebilirsiniz. Üretimi olmayan her şey yitip gitmeye mahkûmdur. Sizi bir yerlere getirecek olan; ürettikleriniz, tarzınız ve bunların mümkün mertebe özgün olmasıdır. Denemekten çekinmeyin. Tabiri caizse, bu işte ‘olmayı’ beklemeyin. Çünkü gelişmenin ve öğrenmenin sonu yok, yani hiçbir zaman ‘olmayacağız’ aslında. Her zaman daha iyisi için çalışacağız ama iyinin iyisi olduğunu da unutmayacağız. En ruh sahibi melodilerimiz genelde, ilk zamanlarımızda yaptığımız melodilerdir. O yüzden, öğrendiğiniz gamlar üzerinden, bolca doğaçlama melodi bulma çalışmaları yapın ve güzel olduğunu düşündüğünüz doğaçlamaları kaydedin, uzun bir süre de dinlemeyin. Bu arada yeni melodilerle uğraşın, bunları da bir kenara atın ve unutun. Aylar sonra yaptığınız bu kayıtları dinleyin, eğer hala güzel geliyorsa o melodilere yoğunlaşın ve geliştirin. Süsleyin, ritmik ve armonik yapılarını çeşitlendirin, zenginleştirin. Böylelikle sizi bir yerlere taşıyacak birikimleri yapmış, ardınızda kalıcı eserler bırakmış olursunuz. Haydi şimdi, bir E harmonik minör egzersizi yaparak, devam edelim.

2 sesli ve 3 sesli yapıların armonileri: Melodilere çift ses yazmayı daha önce görmüştük. Bazen, karşımıza akor tarzı sololar gelebilir; bunlarda, çift seslerini bulurken melodilere yaptığımız uygulama başarılı olmayabilir, bu sebeple de özel bir uygulama yapmamız gerekebilir. Şarkımızın solo girişinde tam da bu olmuştur.

Gm akorundaki üç ses; G – Bb – D dir. Bir gitar Bb - G basarken, diğer gitar D – Bb basmaktadır. Bu da direkt 3’lülerine denk gelmektedir ve akorun dışında bir ses basmamış oluruz. Eğer ki akorun tamamı basılarak solo çalınsaydı ve biz direk 3’lülerini çalsaydık, durum değişecekti. Birlikte bakalım;
G – Bb – D her bir sesin 3’lüsünü alırsak: Bb – D – F çıkacaktır. Bu da Bb majör akoruna denk gelir. Böyle bir şey yaparsak; minör akorun üstüne bir majör akor basmış oluruz, bu da çok lezzetli tınlamaz.  Pekâlâ, bunun en pratik çözümü nedir? Bastığımız akoru, başka pozisyondan çalmaktır. Hemen bir örnekle görelim:

Müzik yazma sorunsalı: Pop ve rock müzikte, genelde başta aşk olmak üzere, gençliğin en çok rağbet ettiği birkaç konu anlatılır. Oysa klasik müzikte, anlatılmaya çalışılan duygular çok çeşitlidir ve bunlar çoğunlukla, söz bile kullanılmadan yapılmaya çalışılır. Müzikle farklı duygular anlatabilmek için, elimizde olan birkaç veriyi çok iyi kullanmamız gerekir. Bunların en önemlileri:
1. Nota (gam): Daha önce de gördüğümüz gibi; farklı gamlar, farklı duygular verir. Anlatmak istediğimiz duyguya göre gam seçeriz. Majör (neşeli–çocuksu), minör (duygusal–derin), hicaz (mistik–otantik) vs.
2. Ritim ve hız: Bir önceki kitabın son şarkısı olan Arı vızıltısı (flight of bumblebee) buna en iyi örnektir. Şarkı kromatik bir egzersize benzer ve yavaş çalındığında sadece bir egzersiz gibi duyulur, oysaki 150 bpm geçildiğinde o egzersiz; çiçek çiçek dolaşıp bal yapan bir arı sürüsünün hissiyatına benzer.

Yaygın olarak kullanılan bazı ifadeler (hızlıdan yavaşa):

·         Presto - Çok hızlı (168 - 200 bpm)

·         Allegro - Hızlı ve net (120 - 168 bpm)

·         Moderato - Orta hızda (90 - 115 bpm)

·         Andantino - Andante'den biraz daha hızlı veya biraz daha yavaş

·         Adagio - Yavaş ve görkemli, kararlı (66 - 76 bpm)

·         Larghetto - Tercihen genişçe ve kararlı (60 - 66 bpm)

·         Lento - Çok yavaş (60 - 40 bpm)

Gördüğünüz gibi, sadece hız için kullanılan terimlerin bir kısmı bile oldukça etkileyici. Maalesef, sadece pop ve sadece rock müzik ile müziğin dinamiklerini anlamak oldukça zordur. Bu sebeple, yüzlerce yılın birikimini de incelemeliyiz. Müziği anlamak istiyorsak, bunun için çaba gösteririz.

Klasik müzik: Melodik ve armonik olarak, en gelişmiş müzik tarzlarından biridir ve bu sebeple müzikal gelişiminiz açısından incelemeye değerdir. Şimdiki şarkımızda da klasik müzik figürleri vardır.  Müzikal dinamikleri ve armonik yapıyı anlamak için; bastığımız her notayı ve kullanılan armonik yapıyı iyi çözümlemeliyiz.

  Klasik müzikte en çok karşımıza çıkan şey modülasyondur; sürekli geçici ve kalıcı ton değişimleri vardır ve bu durum eğitimsiz kulakları rahatsız eder. Bu sebeple; bu tarz müzikleri dinlemek, anlamak ve beğenmek zordur.
 Harmonik minör kalıbı klasik müzikte de vazgeçilmezlerdendir. Şarkımızın ana gam kalıbı da; A harmonik minördür.

Sabır:  Şimdi çalışacağımız şarkıyı temiz çalmak, gerçekten çok zordur. Genelde yeni başlayanlar sabırsız olur ve birçok şeyi üstünkörü yapar, geçer ve yaptık kabul ederler. Ta ki ciddi bir kayıt ya da konser işi çıkana kadar. O zaman, metronomsuzluklar açığa çıkar ve basılamayan notalar çok daha iyi duyulur. Bizler, böyle gitaristlere; karambol gitaristler deriz. Onların, profesyonel müzik dünyasında hiçbir zaman yeri olmamıştır, olmayacaktır. Bu işi yapmakta ciddi ve kararlıysanız, sabırlı olmalısınız. Çok yavaştan başlayarak, temiz çalmadan, bölümleri geçmeyin ve hızlanmayın.

Fikir, yaratıcılık, özgünlük, yenilik, enerji ve ihtiyaç: Kalıcı bir şeyler yapma konusuna ufaktan bir giriş yaptık. Şimdi, kalıcı işler yapmak için ihtiyacımız olan en başlıca şeylere bir bakalım. En başta içinizde bu ateş yanmalı; bir şeyler yapmak, tarihe adınızı yazdırmak istemelisiniz. Laf olsun diye bir işe girip, başarılı olmak mümkün değildir. Teninizin altında bu ateşi hissetmelisiniz, hayat amacınız bu olmalı. Bu enerji ana şartımızdır; varsa, gerisinden bahsedebiliriz. Şimdi göreceğimiz şarkı ve grubun üzerinden, yapmamız gerekeni anlatmaya çalışacağım. Eğer, Rammstein olmasaydı ve ben size yakında Almanca metal yapan bir grup çıkacak ve bütün dünyayı kasıp kavuracak, albümleri milyonlar satacak deseydim, çok inandırıcı gelmezdim. Çünkü bu durum, çok örneği olan bir şey değil ve inandırıcılığı çok az. Peki, sizce bu grup nasıl bunu başarmış olabilir? İngilizce yapsalar bile, dünyaya açılmak çok imkân dâhilinde değilken, hem de Almanca yaparak, bu başarıyı nasıl kazanabildiler?

1. Yeryüzünde benzeri az bir tarz yakaladılar. En önemli şey bu yeni fikri bulup, geliştirmektir. Hepimizin sevdiği gruplar vardır ve onlar gibi çalmak isteriz. Onların gitarlarını almak, onlar gibi gözükmek isteriz. Ergenlik döneminde bunlar olabilir elbet ama iş kendin olmaya gelince, artık o kalıplardan sıyrılıp, onların üstüne, ötesine geçmektir mesele.

2. Aynı soundları duymaktan sıkılan bir nesli yakaladılar. Havayı koklamak ve gençliğin ne istediğini, neye ihtiyaç duyduklarını görmek çok önemlidir. Onun için; ya o gençlerin içinde olunmalı, ya da çok iyi gözlemlenmelidir.

3. İyi şarkılar yaptılar. Sadece bu konu için bir kitap yazılabilir ama ana başlıklarla söyleyecek olursak: İyi şarkı, iyi söz, iyi kayıt, iyi tanıtım ve iyi sahne yapmamız gerekir. Bu da koca bir ömür, yetenek, çalışmak ve adanmışlık ister.

4. Enerjilerini aktarabildiler. Siz enerji dolu olabilirsiniz, çok çalışmak isteyebilirsiniz ama grubunuzdaki her kişi sizinle aynı ruh ve enerji halinde olmayabilir. Eğer zorla iş yaptırıyorsanız, ilk fırsatta, size daha yakın hissiyatta kişilere ulaşın. Böyle isteksiz insanlar kara delik gibidir, bütün enerjinizi içine çeker. Muhtemelen hiçbir zaman, mükemmel uyumlu bir grup kuramayız; illa birkaç sorun olur. Mühim olan; iş müzik olduğu an, üretimin ve işin aksamamasıdır. Grubun uyumu, mutlaka seyircilerine de yansıyacaktır. Kitlesi ile ilgilenen grupların konserleri de daha kalabalık ve keyifli olur.

Ritim gitar çalmak: Efsane şarkılardan biri daha karşınızda; oldukça kolay bir formu olan bu şarkıda, öğrenmemiz gereken şeylerden biri; akustik ritim atarken yaptığımız ufak tefek nüanslardır. Bu küçük çalım farklılıkları, nota değeri değişiklikleri ve aynı zamanda vurguda yaptığımız değişiklikler, ritme büyük bir keyif katacaktır. İşte bu farklar; bir bilgisayar programının çalışıyla, insan çalışı arasındaki farkları doğurur. Şimdi, aynı ritmi, farklı birkaç şekilde çalalım.

12/8 Ritim: Daha önce 6/8 ritmin üzerinde durmuştuk. 12/8 basitçe; 6/8’in iki katı olarak düşünebiliriz. Genel dinamikleri aynıdır. Melodiler iki kat uzunlukta olduğunda; 6/8 değil, 12/8 yazarız.

Bu şarkıyı özellikle seçtim, çünkü; 8’lik ritimlerde, pena vuruşları oldukça ters ve zordur. Şarkıda çok seri geçişler ve esler bulunması, işi daha da zorlaştırmaktadır. Bu sebeple, parmak ve pena vuruşlarına azami dikkat ediniz.

Enstrümantal: Söz olmayan eserlere verdiğimiz isimdir.  Eğer oyun havası gibi bir şey değilse, Türk milletinin pek algılayamadığı bir tarzdır. Genelde, enstrümantal bir şey dinlettiğinizde; şarkı ne zaman başlayacak, diye bir soru gelmesi muhtemeldir. J 

Marş Armoni kalıbı: Daha önce 12/8 ritim ve 7’li akorların nasıl kurulduğunu görmüştük. Bu şarkı da fiks kalıplardan biri olan ve daha önceki kitabımda da anlattığım marş armoni kalıbının 4 sesli akorlara çevrilmiş halidir.
Kalıbımızın basit hali:
Am – Dm – G – C – F – Dm – E – Am . Bu kalıbı 7’li akorlara çevirirsek eğer;
Am7 – Dm7 – G7 – CMaj7 – Fmaj7 –Dm7 – E7 – Am7 halini alır.
Dikkat ettiyseniz; bazı akorlar Dominant 7’li iken, bazıları Maj 7’li olmuşlar. Şimdi, Dominant 7’li ile Maj 7’li farkına bakalım.
G7 Akoru bir dominant 7’li akordur. İçindeki sesler: G – B – D –F sesleridir. Bu seslerin birbirinden uzaklıkları, akorun ismini belirler. G – B arası majör 3’lü (4 perde),  B – D arası ise minör 3’lüdür. (3 perde) D – F aralığı da minör 3’lüdür. Yani; Majör 3 – minör 3  - minör 3 formülüne dominant 7’li diyormuşuz. Pekâlâ, Maj 7 akorunu inceleyelim, farkı görelim. C Maj7’li akorun sesleri;

C – E – G – B incelersek; Majör 3, minör 3 ve majör 3’lü formülünü buluruz. Demek ki; 5. sesle 7. ses arası 1,5 ses ise Dominant 7; iki ses ise Maj 7 akoru olmaktadır.

Oktav değiştirmek: Aynı melodileri farkı oktavlarda çalabiliriz. Nota değişmez ama notanın frekansı ve portedeki yeri, bir 8’li değişir. Önceki melodileri farklı oktav ve pozisyonlarda çalmaya çalışalım; böylelikle farklı tınılar elde ederiz ve klavye hâkimiyetimiz de artar.

Ton bulmak: Müzisyen adaylarının en çok zorlandıkları konulardan bir diğeri de, şarkının tonunu anlamaktır. Bunu hızlandırmak için iyi bir birikim yapmak gerekmektedir. Yani bazı gamları, adımız gibi biliyor olmalıyız. Ne kadar çok gam bilirsek, tonları bulmamız da o kadar hızlanacaktır. Bir diğer hayati konu ise; çaldığımız şarkıları rakamlarla değil, notalarla düşünmektir. Rakamlarla çalışırsak, asla tonları anlamayız ve bilgi birikimi yapamayız. Biraz, dedektiflik gibidir tonu anlamak; birçok şarkı tek tonda yapılmamıştır. Modülasyonlar ve küçük ton değişimleri vardır. Bazı şarkılarda D gamın tüm sesleri kullanılmamış olabilir. Şimdi çalışacağımız şarkıda da durum böyledir. Tüm sesler kullanılmamıştır; bu sebeple, tonu anlamak bir bilgi birikimi istemektedir.

 Öncelikle şarkımızı çalalım; ardından, şarkıların tonlarını nasıl rahat bulabiliriz, klavyeyi en kolay nasıl öğrenebiliriz, bu konulara dair pratik bilgiler ve egzersizler vereyim.

Şarkının tonunu bulabildik mi? Dikkat ettiyseniz şarkı E ağırlıklı, demek ki; E ile alakalı bir ton. İşte, bilgi ve birikim şimdi önemli olacak. E minör olsa F# olması gerek ama şarkıda hiç F basılmamış. Üstelik bir de A# notası var. Hemen aklıma, içinde F# olmayan E gamı geliyor; E pentatonik minör. Sonra da, pentatonik gamın üçüncü sesine diyez koyunca, Blues olduğunu hatırlıyorum ve ne tesadüftür ki o nota A# e denk geliyor. Demek şarkımızın tonu; E Bluesmuş.

Bunların cevaplarını siz bulunuz.

Tonu bulmak neden önemli?
Ton bilmesek ne kaybederiz?

Müzik yazılımındaki kurallar:  Gama, aynı zamanda scala da (Skala) denir. İlk ölçüde, gamı doğru yazdım. Notalara bakarsanız skalanın muntazam ilerlediğini görürsünüz. İkinci ölçüde, aynı şeyi çalmamıza rağmen Eb yerine D# yazdım. Skalanın nasıl bozulduğuna dikkat ediniz. Eb yazmadığım için 2 D notası oldu ve gamda hiç E notası kalmadı; bu da skaladaki muntazam yürümeyi bitirdi. 

Bu bozulma; nota okuyan müzisyenin kafasını karıştıracak, yavaşlamasına ve daha çok hata yapmasına sebep olacaktır.

Pekâlâ, kurallar nelerdir?

Kural 1: Majör ve minör gamlarda aynı isimde iki nota olmaz. 

Kural 2: Batı müziğinde, majör ve minör gamların dışındaki gamlar, yazılımda yok sayılır. Örneğin şarkımız E Spanish veya A harmonik minör olsun. Şarkı boyunca G notaları diyez alır ama asla donanıma tek başına G#  yazılmaz. Gama yine, A minör gibi davranılır. Yani donanıma hiç arıza konulmaz; arızalar şarkı içinde yazılır.
Kural 3: Donanımda; hem diyez, hem bemol olmaz. (Türk müziğinde olabilir)

*Arızaların neye göre sıralandığı 1.kitapta yoğun bir şekilde işlenmiştir. Müzik teorisini iyi anlamak için mutlaka, diyez ve bemol sırasını ezberleyiniz.

Daha önce; 12 ölçü Rock n roll ve shuffle tarzı ritimleri görmüştük. Bu şarkı da bunlara güzel bir örnek olacak. Aslında bu şarkıda biraz da doğaçlama solo denemeleri yapalım istiyorum. Doğaçlama nasıl yapılır, nelere dikkat edilir, küçük bir giriş yapmış olalım. Öncelikle şarkımızı çalalım.

Şarkıda en dikkat edilmesi gereken şey, sağ el pena vuruşları. %90 hatalı çalınan bir ritim çeşidi ile karşı karşıyayız.  Hatanın en büyük sebeplerinden biri, pena vuruşudur. Diğeri ise; Groove dediğimiz, ritim hissiyatıdır. Bu tarz ritimlere hâkimiyet, bolca müzik dinlemekle gelişecektir.

Bu tarz Rock n roll şarkıları bir kaç küçük değişiklikle, baştan sona aynı şekilde devam eder. Bir fügür bulunur ve onun varyasyonları ile sürer.  Progressive müzik dinlediğim zamanlarda, bu tarz Blues ve Rock n roll şarkılarını hafife alırdım. Sürekli, aksak ve çalınması söylenmesi zor müziklerle uğraşınca, birkaç akorluk ve tekrar eden şarkılara burun kıvırırdım. Oysa çalmayı denediğim zaman, bunun da

bambaşka bir dünya olduğunu ve çok fazla inceliği olduğunu gördüm. Biraz üstüne düşüp, emek verdim. Hala öğrenmeye ve anlamaya çalışıyorum.

Doğaçlamaya giriş: Doğaçlama, bir diğer adıyla emprovize; o anda içimizden geldiği şekilde çalmak, demektir. Müzisyenliğin en üst derecelerindendir. Bir anda, harika doğaç sololar atma ihtimalimiz yok; her çalışmada olduğu gibi, düzenli ve sık tekrarlarla, işin püf noktalarını öğrenerek, çalışarak doğaçlamamızı geliştireceğiz. Şimdi, doğaçlamamızı geliştirmek için neler yapmalıyız, neler bilmeliyiz, ana başlıklarıyla görelim:

Gam: Elbette, melodinin ham maddesi gam olduğuna göre, öncelikle çalacağımız gamlarda ustalaşmamız şart. Ne kadar çok gam bilirsek ve onları sololarımızda ne kadar güzel harmanlarsak, melodilerimiz de o kadar zenginleşecek ve sıkıcılıktan uzaklaşacaktır.

Tarz: Gamla direk ilişkili olan tarz, çalacağımız doğaçlamanın yapısında ciddi değişiklikler yaratır. Örneğin bir Blues gitaristi yoğunlukla; pentatonik, blues ve kromatik tarzda gamlara yoğunlaşacaktır. Tabii ki teknikleri değişecek; mekanik hareketlerden çok, daha melodik ve bol bendli sololar yoğunlukta olacaktır. Bir metal gitaristi ise daha çok, minör ve pentatonik sololar çalacaktır. Bu da soloları daha mekanik, teknik ve hızlı yapacaktır.

Klavye hâkimiyeti: Daha önceki konularda klavyeye nasıl hâkim olacağımızı anlatmış ve bunun için, oldukça etkili çalışmalar vermiştim. Bu çalışmaları sıklıkla yapmalı ve daha yolun başında olsanız bile, doğaçlama denemelerinde bulunmanız gerekmektedir.

Teknikler: Gitar tekniklerinde ne kadar ustalaşırsanız, sololarınızın lezzeti de bir o kadar artar. İçlerinde en önemlisi ve iyi yapılması yıllarca emek isteyen teknik ise; bend tekniğidir. Gitarı, gitar gibi tınlatmak isteyen, bend tekniğine mutlaka ağırlık vermelidir. Diğer temel tekniklerin başlıcaları: Vibrato, Tapping, Sweep Picking, Tremolo Picking, Tremolo Bar, Slide, Hammer On, Pull Off, P.M, Mute, Harmonik.

Mekanik: Genelde, sürekli olarak aynı figürü tekrar ettiğimiz ve hızlanmaya çalıştığımız yapılara; mekanik, diyoruz. Makine gibi çalmak, tabiri vardır. Bu tabir; hızlı, hatasız ve biraz da duygusuz çalımlarda kullanılır. Mekanik çalışmalar bir amaç olmamalı, bir araç olmalıdır. Sadece temiz ve hatasız çalmak için, bol mekanik çalmalıyız. Çünkü, sürekli mekanik çalmak da duygusuz sololara sebep olur. Mekanik çalışmazsak, bu defa da geçişlerimiz zayıf, tekrarlarımız hatalı olur. Dozunu iyi tutturup, mutlaka, mekanik çalışmalıyız.

Klişeler: Soloları güzelleştiren en önemli faktörlerdendir klişeler. Nedir Klişe? Hemen her gitaristin sıkça yaptığı hareketlere, klişe denir. Klişelerin oluşması zaten, kulağa hoş gelmesi ile evrimleşir. Bir hareket sevildiğinde diğer gitarist onu kapar ve kullanmaya başlar, böylece yayılır. Peki, herkes aynı hareketleri yaparsa melodiler birbirine benzemez mi? Hayır, benzemez. Her insanın ses rengi, göz rengi nasıl farklıysa; gitar çalışı, klişeyi kullanışı da farklıdır. Gitarı farklıdır, tonu farklıdır, tutuşu farklıdır vs. Nasıl ki 7 nota ile milyonlarca farklı şarkı yapılabiliyorsa, bu klişeler de farklı harmanlandığında, farklı sololar ortaya çıkar. Zaten 15-20 solo çalıştığınızda, 5-10 tane fiks hareketin sürekli, şekil değiştirerek karşınıza çıktığını göreceksiniz.

Armoni bilgisi: Çaldığımız doğaçlamalar tek akorla ilerlemeyeceğine göre; değişen akorları iyi takip etmemiz ve o akorların içindeki sesleri bilmemiz gerekir ki; kulağa hoş gelen sololar atabilelim.
Ben, gamlara büyük kümeler, akorlara ise küçük kümeler olarak bakarım. Büyük çerçevede gamlar, küçük çerçevede ise akorlar vardır. Bazı akorlardaki ortak sesler ise kesişen kümeleri oluşturur.
Örneğin; A harmonik minör gamında doğaçlama çalacağımızı düşünelim. Seslerimiz:
A – B –C – D – E – F – G# - A olur. Bu, bizim büyük kümemizdir. Şimdi, kurucu akorlardan oluşan üç akor alalım. Bunlar daha önceki konularımızda da bolca bahsettiğimiz: 1. 4. ve 5. Akorlar olacaktır.
Bu akorlar Am – Dm ve E akorlarıdır. 

Doğaçlamaya giriş: Doğaçlama, bir diğer adıyla emprovize; o anda içimizden geldiği şekilde çalmak, demektir. Müzisyenliğin en üst derecelerindendir. Bir anda, harika doğaç sololar atma ihtimalimiz yok; her çalışmada olduğu gibi, düzenli ve sık tekrarlarla, işin püf noktalarını öğrenerek, çalışarak doğaçlamamızı geliştireceğiz. Şimdi, doğaçlamamızı geliştirmek için neler yapmalıyız, neler bilmeliyiz, ana başlıklarıyla görelim:

Gam: Elbette, melodinin ham maddesi gam olduğuna göre, öncelikle çalacağımız gamlarda ustalaşmamız şart. Ne kadar çok gam bilirsek ve onları sololarımızda ne kadar güzel harmanlarsak, melodilerimiz de o kadar zenginleşecek ve sıkıcılıktan uzaklaşacaktır.

Tarz: Gamla direk ilişkili olan tarz, çalacağımız doğaçlamanın yapısında ciddi değişiklikler yaratır. Örneğin bir Blues gitaristi yoğunlukla; pentatonik, blues ve kromatik tarzda gamlara yoğunlaşacaktır. Tabii ki teknikleri değişecek; mekanik hareketlerden çok, daha melodik ve bol bendli sololar yoğunlukta olacaktır. Bir metal gitaristi ise daha çok, minör ve pentatonik sololar çalacaktır. Bu da soloları daha mekanik, teknik ve hızlı yapacaktır.

Klavye hâkimiyeti: Daha önceki konularda klavyeye nasıl hâkim olacağımızı anlatmış ve bunun için, oldukça etkili çalışmalar vermiştim. Bu çalışmaları sıklıkla yapmalı ve daha yolun başında olsanız bile, doğaçlama denemelerinde bulunmanız gerekmektedir.

Teknikler: Gitar tekniklerinde ne kadar ustalaşırsanız, sololarınızın lezzeti de bir o kadar artar. İçlerinde en önemlisi ve iyi yapılması yıllarca emek isteyen teknik ise; bend tekniğidir. Gitarı, gitar gibi tınlatmak isteyen, bend tekniğine mutlaka ağırlık vermelidir. Diğer temel tekniklerin başlıcaları: Vibrato, Tapping, Sweep Picking, Tremolo Picking, Tremolo Bar, Slide, Hammer On, Pull Off, P.M, Mute, Harmonik.

Mekanik: Genelde, sürekli olarak aynı figürü tekrar ettiğimiz ve hızlanmaya çalıştığımız yapılara; mekanik, diyoruz. Makine gibi çalmak, tabiri vardır. Bu tabir; hızlı, hatasız ve biraz da duygusuz çalımlarda kullanılır. Mekanik çalışmalar bir amaç olmamalı, bir araç olmalıdır. Sadece temiz ve hatasız çalmak için, bol mekanik çalmalıyız. Çünkü, sürekli mekanik çalmak da duygusuz sololara sebep olur. Mekanik çalışmazsak, bu defa da geçişlerimiz zayıf, tekrarlarımız hatalı olur. Dozunu iyi tutturup, mutlaka, mekanik çalışmalıyız.

Klişeler: Soloları güzelleştiren en önemli faktörlerdendir klişeler. Nedir Klişe? Hemen her gitaristin sıkça yaptığı hareketlere, klişe denir. Klişelerin oluşması zaten, kulağa hoş gelmesi ile evrimleşir. Bir hareket sevildiğinde diğer gitarist onu kapar ve kullanmaya başlar, böylece yayılır. Peki, herkes aynı hareketleri yaparsa melodiler birbirine benzemez mi? Hayır, benzemez. Her insanın ses rengi, göz rengi nasıl farklıysa; gitar çalışı, klişeyi kullanışı da farklıdır. Gitarı farklıdır, tonu farklıdır, tutuşu farklıdır vs. Nasıl ki 7 nota ile milyonlarca farklı şarkı yapılabiliyorsa, bu klişeler de farklı harmanlandığında, farklı sololar ortaya çıkar. Zaten 15-20 solo çalıştığınızda, 5-10 tane fiks hareketin sürekli, şekil değiştirerek karşınıza çıktığını göreceksiniz.

Armoni bilgisi: Çaldığımız doğaçlamalar tek akorla ilerlemeyeceğine göre; değişen akorları iyi takip etmemiz ve o akorların içindeki sesleri bilmemiz gerekir ki; kulağa hoş gelen sololar atabilelim.
Ben, gamlara büyük kümeler, akorlara ise küçük kümeler olarak bakarım. Büyük çerçevede gamlar, küçük çerçevede ise akorlar vardır. Bazı akorlardaki ortak sesler ise kesişen kümeleri oluşturur.
Örneğin; A harmonik minör gamında doğaçlama çalacağımızı düşünelim. Seslerimiz:
A – B –C – D – E – F – G# - A olur. Bu, bizim büyük kümemizdir. Şimdi, kurucu akorlardan oluşan üç akor alalım. Bunlar daha önceki konularımızda da bolca bahsettiğimiz: 1. 4. ve 5. Akorlar olacaktır.
Bu akorlar Am – Dm ve E akorlarıdır. 

Neden farklı anahtar kullanılır? Gitardaki en kalın nota, basgitarda orta bir notaya gelir. 4 Telli bir basgitarda, portede aşağı doğru 1 oktav daha nota vardır. Hatırlıyorsunuz; gitardaki kalın notaları porteye aktarabilmek için üç ek çizgi çekmemiz gerekiyordu. 1 oktav kalınlığı daha, porteye eklemek için, altı taneden fazla ek çizgi eklememiz gerekir. Bu külfetten kurtulmak için de; farklı enstrümanlara, farklı anahtarlar kullanılır.

Pratik şekilde bas anahtarı nasıl okunur? Çok basit; her gördüğünüz notayı bir üst aralıkta okursunuz. Örneğin portenin 2. çizgisi normalde sol(G) notası iken; fa anahtarında, bir üst çizgide okunur. Yani, si (B) olarak okunur.

Davul notası: Davul notası denildiğinde, yeni başlayanların kafası karışır. Davulun da notası mı oluyor? gibi, sorular sorarlar. Aslında, titreşim yaratan her şeyin bir frekansı ve notası vardır ama davuldaki notalama biraz farklıdır. Davulun aksamlarının her biri, portede bir yere atanır. Örneğin G.P programında F ya gelen nota; davulun Kick (ayak pedalı ile vurulan) aksamına ayrılmış. Trampet ise C notasına, hihat zili yine F ya ama x sembolü ile yazılmış. Davuldaki yazılım, aksamdan çıkan notaya göre değildir.  Davul yazımında en önemli şey nota değeri ve vurgudur. Vurguların hepsi eşitse, makine soundundan kurtulamaz ve lezzetli bir davul duyamazsınız. Bunun için biraz davul çalmak, ayrı ayrı bütün aksamları ve hangisine hangi kuvvette vurduğumuzu biraz incelemek, iyi gelecektir.

Akorlardan şarkının tonunu anlamak: Akorların seslerinden gamları bulmayı öğrenmiştik. Akorlar ile gamlar iç içedir. Daha önce yapılan çalışmalar ve edinilen birikimlerden sonra, akorlardan gamları anlamaya başlarız. Örneğin; Em – Am – B7 – Em, şarkının gamı E harmonik minördür. A – D – E –A akorlar, şarkının A majör olduğuna delalettir.

Tabi işler daha zorlaşabilir. Karşınıza daha karışık, bol modülasyonlu şarkılar da çıkabilir. Bunun çözümü; şarkıları çalışırken sadece rakamlarla değil, armoni - melodi ilişkileriyle de çalışıp, düzgün bir şekilde beynimizde depolamaktır. Dağarcığımız arttıkça, karşımıza çıkan şarkıları daha iyi çözümleyeceğiz. Şimdi, Pink Floyd’un en meşhur şarkılarından biri olan The Wall’u inceleyelim. Akorlar Dm – G – F – C – üzerine kurulmuş. Karar ses D olduğu için, şarkının D minör olduğunu düşünebiliriz.

Tabi, D minör gamının Bb arızası aldığını, G majör akorunun içinde de B olduğunu biliyorsanız; bu işte bir terslik olduğunu anlarsınız. O zaman, şöyle düşüneceksiniz; şarkı D minör ama hangi gama benziyor? Hiç arıza olmadığına göre, elbette C majöre benziyor. Daha önce modları görmüştük, gam; C majörün 2. modu, yani; Dorian oluyor.

Harmoni (Uyum): Şarkıları rakamlarla değil de sesleri ile inceliyorsanız, mükemmel bir uyum içinde olduğunu görmeye başlarsınız. Kullanılan gam, o gama ait akorlar, gama ait çift sesler, bir prensip içinde karşımıza çıkar. Gam, akor, melodi ve çok seslilik ilişkisi, fiziğin temel yasalarına dayanır. Örneğin C majör akorundaki üç sesin; C – E – G olması, tesadüf değildir. Yüzyıllarca denenerek bulunmuş ve kabul edilmiştir. Bir fizikçi ise dalga boylarına bakarak; bu seslerin birbirinin katları veya salınımlarının birbirleriyle en güzel örtüşen frekanslar olduğunu bilimsel olarak görür.
  Müzik duyguyla yapılır ama bilime meraklı, içinde bulunduğu durumu anlamaya çalışan beyinler için müziğin dinamiklerini, sebeplerini, sonuçlarını bilmek vazgeçilmez bir ihtiyaçtır. Bu sayededir, bu kitapların yazılabilmesi. Önce kendime sorarım; bu neden böyle diye, araştırırım. Akla yatkın, bilimsel verileri toplarım, test ederim, doğruluğuna emin olduğumu ise en kolay anlaşılacak şekilde yeni nesillere aktarırım. Böylelikle ilerleriz ve gelişiriz. Müzik yaparken kuralları, kalıpları önemsemeyin. İçinizden ne geliyorsa, kulağınıza ne güzel geliyorsa, onu yapın. Zaten şarkınız bittiğinde göreceksiniz ki, bir gama ve bir armoni kalıbına uyuyor olacak. Güzel diye tanımladığımız şey, bu uyumun kendisidir çünkü.